Postępowania karne dotyczące przestępstwa prowadzenia pojazdów w stanie nietrzeźwości w dalszym ciągu stanowią znaczną ilość spraw na wokandach polskich sądów. W praktyce często organy wymiaru sprawiedliwości muszą mierzyć się z oceną, czy w istocie doszło już do przestępstwa opisanego w art. 178a Kodeksu karnego, czy może mamy jeszcze do czynienia z wykroczeniem z art. 87 Kodeksu wykroczeń. Wyznacznikiem pozostaje pozostawanie przez sprawcę w stanie po użyciu alkoholu – wówczas prowadząc pojazd dopuszcza się on wykroczenia, ewentualnie w stanie nietrzeźwości – kiedy mamy do czynienia z przestępstwem. Różnica polega na zawartości alkoholu we krwi sprawcy lub w wydychanym powietrzu.
Zgodnie z art. 115 § 16 Kodeksu stan nietrzeźwości zachodzi, gdy:
- zawartość alkoholu we krwi przekracza 0,5 promila albo prowadzi do stężenia przekraczającego tę wartość lub
- zawartość alkoholu w 1 dm3 wydychanego powietrza przekracza 0,25 mg albo prowadzi do stężenia przekraczającego tę wartość.
Jak zatem interpretować sytuację, w której u sprawcy u którego stwierdzi się w wydychanym powietrzu zawartość alkoholu równą 0,25 mg/l? Czy w tej sytuacji mamy do czynienia jeszcze ze stanem po użyciu alkoholu czy już ze stanem nietrzeźwości?
Niedawno z problemem tym mierzył się Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 15 listopada 2017 roku w sprawie o sygn.akt: IV KK 293/17.
Sprawa dotyczyła skierowania prze Prokuratora do Sądu Rejonowego wniosku o skazanie oskarżonego na uzgodnioną z nim karę w sytuacji, gdy dopuścił się on przestępstwa prowadzenia pojazdu mechanicznego w stanie nietrzeźwości mając w wydychanym powietrzu dokładnie 0,25 mg/l. Sąd uwzględnił ten wniosek, zapadł wyrok skazujący. Strony nie odwoływały się od rozstrzygnięcia. Zainterweniował dopiero Rzecznik Praw Obywatelskich, wnosząc kasację do Sądu Najwyższego na korzyść skazanego. Sąd Najwyższy w przytoczonym wyroku wskazał, że jeżeli Prokurator kieruje do Sądu wniosek o jakim mowa wyżej (w trybie art. 335 § 1 k.k.), to Sąd obowiązany jest dokonać szczegółowej analizy żądania oskarżyciela, tak pod kątem formalnym jak i merytorycznym. Propozycje Prokuratora (uzgodnione z oskarżonym) co do skazania nie mogą być bowiem sprzeczne z prawem. Sąd Najwyższy stwierdził, że w tej konkretnej sprawie Sąd Rejonowy wydał wobec oskarżonego wyrok skazujący pomimo, że we wniosku prokuratora popełniony został rażący błąd. Takim błędem było przyjęcie, że oskarżony dopuścił się jazdy samochodem w stanie nietrzeźwości, podczas gdy nie było podstawy do takiej oceny. Normy zawarte w art. 115 § 16 Kodeksu karnego pozostają bardzo klarowne. Skoro bowiem stan nietrzeźwości zachodzi w przypadku, gdy zawartość alkoholu w 1 dm3 wydychanego powietrza przekracza 0,25 mg albo prowadzi do stężenia przekraczającego tę wartość, to nie można mówić o stanie nietrzeźwości jeśli wartość ta jest równa 0,25 mg lub nie prowadzi do jej przekroczenia. Sąd Najwyższy uznał więc, że nie było podstaw do skazania w tej sprawie.
- Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 listopada 2017 roku,, sygn.akt: IV KK 293/17, LEX nr 2395394