Co to jest dozór elektroniczny?
Dozór elektroniczny to nieizolacyjny system wykonywania kary pozbawienia wolności. Umożliwia on skazanym na karę pozbawienia wolności w wymiarze do 1 roku odbywanie tej kary poza zakładem karnym, przy jednoczesnym kontrolowaniu wykonywania przez skazanego obowiązków nałożonych przez sąd przy pomocy urządzeń elektronicznych.
Jak wygląda odbywanie kary w Systemie Dozoru Elektronicznego?
Każdemu skazanemu, indywidualnie, sąd wyznacza szczegółowy harmonogram odbywania kary, zgodnie z którym osoba poddana kontroli musi przebywać w swoim domu lub innym miejscu odbywania kary w ściśle określonych godzinach. Za zgodą sądu, w godzinach wskazanych w harmonogramie, można przebywać poza miejscem odbywania kary, aby w tym czasie pracować w zakładzie pracy, gospodarstwie rolnym, kontynuować naukę lub wykonywać inne obowiązki życiowe i rodzinne.
Na czym polega kontrola obowiązków w dozorze elektronicznym?
Od strony technicznej System Dozoru Elektronicznego składa się z nadajnika zainstalowanego w wodoodpornej i antyalergicznej opasce mocowanej na nodze lub przegubie dłoni przypominający wyglądem zegarek oraz urządzenia monitorującego zamontowanego w miejscu odbywania kary. Urządzenia te kontrolują wykonywanie przez skazanego zaleceń sądu i ustalają fakt przebywania w miejscu odbywania kary w wymaganych przez sąd godzinach. W przypadku nieobecności lub spóźnienia urządzenie monitorujące natychmiast powiadamia o tym zdarzeniu Centralę Monitorowania, która dokładnie rejestruje przebieg kary. O każdym takim fakcie natychmiast informowany jest również sędzia penitencjarny i zawodowy kurator sądowy.
Co można, a co należy robić odbywając karę w Systemie Dozoru Elektronicznego?
Do obowiązków w czasie wykonywania kary w Systemie Dozoru Elektronicznego należy:
- ścisłe przestrzeganie określonych przez sąd ograniczeń czasowych i przestrzennych odbywania kary,
- odbieranie wszystkich połączeń kierowanych na urządzenie monitorujące i umożliwianie dostępu do nich w celu konserwacji i kontroli,
- niezwłoczne powiadamianie Centrali Monitorowania o dostrzeżonych ewentualnych problemach z urządzeniami monitorującymi,
- przestrzeganie porządku prawnego.
Do pozytywnych stron wykonywania kary w Systemie Dozoru Elektronicznego należy:
- uniknięcie rygorów panujących w izolacji więziennej,
- aktywność zawodowa i zarobkowanie na utrzymanie własne i swoich bliskich,
- możliwość kontynuowania nauki oraz leczenia i różnych form terapii,
- utrzymywanie kontaktów ze swoimi bliskimi, możliwość troszczenia się o nich i czynnego uczestniczenia w ich życiu,
- możliwość uczestniczenia w praktykach religijnych,
- nieskrępowane korzystanie z dostępu do mediów, informacji i dóbr kultury oraz warunki do uprawiania sportu,
- utrzymywanie kontaktów ze znajomymi i przyjaciółmi,
- prowadzenie działań sprzyjających dalszemu rozwojowi,
- w aktualnym stanie prawnym (nowelizacja ustawy o SDE z dnia 25 maja 2012 r.) skazanym odbywającym karę w tym systemie przysługuje prawo do ubiegania się o podstawowe świadczenia pomocy społecznej w przypadku trudnej sytuacji życiowej i materialnej skazanego.
Jak ubiegać się o odbywanie kary w Systemie Dozoru Elektronicznego?
Należy złożyć pisemny wniosek do wydziału penitencjarnego sądu okręgowego właściwego dla miejsca zamieszkania (lub miejsca odbywania kary w przypadku osób, które już przebywają w zakładzie karnym) o udzielenie zezwolenia na odbywanie kary pozbawienia wolności w Systemie Dozoru Elektronicznego. Do wniosku konieczne jest dołączenie zgody wszystkich osób pełnoletnich, wspólnie zamieszkujących w miejscu, gdzie kara ma być wykonywana. Jeżeli osoba składająca wniosek mieszka samotnie to zgoda taka nie jest wymagana. Wniosek w imieniu osoby skazanej może złożyć również profesjonalny pełnomocnik skazanego — adwokat lub inna uprawniona osoba. Pomocą służą również zawodowi kuratorzy sądowi, którzy pracują w wydziałach karnych sądów rejonowych. Ważne jest, aby dokładnie zapoznać się z regulaminem odbywania kary w Systemie Dozoru Elektronicznego, zaakceptować go i podpisać deklarację.
Kiedy rozpoczyna się odbywanie kary w Systemie Dozoru Elektronicznego?
Wykonywanie kary rozpoczyna się niezwłocznie od momentu instalacji urządzeń elektronicznych i tym samym rozpoczęcia monitorowania.
Czy można ubiegać się o wcześniejsze zakończenie odbywania kary w tym systemie?
Tak, o ile skazany nie odbywa zastępczej kary pozbawienia wolności za przestępstwo lub przestępstwo skarbowe. Jeżeli w trakcie odbywania kary będą ściśle przestrzegane postanowienia sądu, warunki odbywania kary oraz porządek prawny, sąd penitencjarny (na wniosek skazanego, pełnomocnika, sądowego kuratora zawodowego lub prokuratora) może udzielić warunkowego przedterminowego zwolnienia po odbyciu co najmniej połowy kary. Jeżeli kara została orzeczona w warunkach art. 64§1 Kodeksu karnego, to o warunkowe przedterminowe zwolnienie będzie można ubiegać się po odbyciu co najmniej dwóch trzecich kary.
Nie stosownie się do obowiązków nałożonych przez sąd lub regulaminu odbywania kary w Systemie Dozoru Elektronicznego.
Jeżeli osoba odbywająca karę w Systemie Dozoru Elektronicznego nie będzie wypełniała warunków dozoru, sąd może uchylić wcześniej wydane zezwolenie na odbywanie kary w tym systemie, co skutkować będzie wykonaniem pozostałej części kary w warunkach bezwzględnej izolacji w zakładzie karnym.
Naruszenie warunków odbywania kary nastąpi z przyczyn losowych, niezależnych od skazanego.
Jeśli nastąpi sytuacja uniemożliwiająca zastosowanie się do warunków odbywania kary w Systemie Dozoru Elektronicznego z obiektywnych przyczyn, niezależnych od skazanego, np. niespodziewane utrudnienia komunikacyjne, wypadek losowy, konieczność udzielenia pomocy medycznej poza miejscem odbywania kary itp., wówczas należy niezwłocznie osobiście lub za pośrednictwem upoważnionej osoby powiadomić kuratora zawodowego lub Centralę Monitorowania o tym zdarzeniu.