Inwestorzy w trakcie realizacji zamierzeń napotykają nierzadko na trudności, które zmuszają ich do odstąpienia od zatwierdzonego projektu budowlanego lub innych warunków pozwolenia na budowę. Od tego czy odstąpienie to będzie istotne czy nieistotne zależy czasochłonność tych kroków. Rozstrzyga o tym każdorazowo projektant. Jeśli zakwalifikuje zamierzone odstąpienie jako istotne, konieczne będzie uzyskanie decyzji o zmianie pozwolenia na budowę. Istotne odstąpienie może dotyczyć:
- zmian w projekcie zagospodarowania działki lub terenu;
- charakterystycznych elementów kubatury obiektu takich jak powierzchnia zabudowy, wysokość, długość, szerokość i liczba kondygnacji;
- zapewnienia warunków niezbędnych do korzystania z obiektu przez osoby niepełnosprawne;
- zmian zamierzonego sposobu użytkowania obiektu lub jego części;
- zmian wymagających uzyskania dodatkowych opinii, uzgodnień i pozwoleń.
Nie każda jednak zmiana wysokości, szerokości lub długości obiektu budowlanego zaliczana będzie do odstąpienia istotnego. Wymaga to jednak łącznego spełnieniu następujących warunków:
- odstąpienie nie przekracza 2 proc. wysokości, szerokości lub długości obiektu określonego w projekcie budowlanym;
- odstąpienie nie zwiększa obszaru oddziaływania obiektu;
- odstąpienie nie mieści się w zakresie wyżej wymienionych przypadków odstępstw istotnych (wyjątkiem będzie tylko odstępstwo od projektowanych warunków ochrony przeciwpożarowej, jeżeli zostało ono uzgodnione z rzeczoznawcą do spraw zabezpieczeń przeciwpożarowych);
- odstępstwo nie narusza przepisów techniczno-budowlanych.
W każdym przypadku możliwość zastosowania odstępstwa od projektu budowlanego (i to zarówno tego istotnego, jak i nieistotnego) występuje jedynie w trakcie realizacji robót.